Procederen tot de dood ons scheidt

De berichtgeving in de pers over en de uitspraak van de Hoge Raad in de procedure tegen Fernando Ricksen raken mij. De advocaat van Ricksen bestempelde deze scheiding eind vorig jaar terecht als een juridische martelgang.

Een huwelijk dat 10 jaar geduurd had, eindigde in 2010 in een echtscheiding. In juni 2017 verwijst de Hoge Raad de zaak naar het Gerechtshof, dat de zaak nu verder gaat behandelen. Het eind is dus nog niet in zicht.

Juridische martelgang

Ricksen lijdt aan de dodelijke ziekte ALS. Zijn beperkte levensverwachting is niet de voornaamste reden dat het mij zo bezighoudt, al speelt het wel een rol. We hebben allemaal een uiterste houdbaarheidsdatum en we weten geen van allen wanneer die verloopt; bij Fernando Ricksen heeft de sterfelijkheid een gezicht. En natuurlijk is het ook zo dat die ene strijd me al zwaar genoeg lijkt.

Ik ben sowieso van mening dat we allemaal onze beperkte tijd beter zinvol kunnen besteden en zo min mogelijk zouden moeten verspillen. Wat ik het meest schrijnend vind is de martelgang. De jarenlange bittere strijd, alle negatieve energie. Ik ken deze mensen niet, maar wel de processen en systemen. Ze zijn allebei slachtoffer in deze scheiding.

Scheiden is een pijnlijk proces. Het is een afscheid en een nieuw begin. Verandering, angst en onzekerheid.

Als ik mensen vertel dat een echtscheidingsprocedure zomaar een jaar kan gaan duren dan zie ik ze al schrikken. De procedure kan natuurlijk ook veel sneller; de verwerking kost tijd en hoe lang dat is zal per persoon verschillen.

Soms is zo’n jaar ook helemaal niet verkeerd en ook nodig om tot een goede afwikkeling te komen. Dat het ook langer dan een jaar kan duren houd ik cliënten weleens voor, als motivatie om het zover niet te laten komen. En meestal werkt dat wel. Het vooruitzicht van wat Ricksen en zijn ex-vrouw nu meemaken: daar kiest niemand voor. 

Langslepende vechtscheidingen 

Er zijn altijd twee direct betrokkenen en die hebben ook allebei beïnvloeders om zich heen en zo kan het toch zo uitpakken dat je jaren later de banden nog steeds niet hebt verbroken. Dat mensen nog heel actief bezig zijn met het verleden terwijl de toekomst al voor een deel zomaar aan hen voorbij gaat. En die toekomst kan er ook ineens niet meer zijn. Is het het waard? Geld of gelijk? Principes? Wraak?

Ik ben diverse malen als advocaat op enig moment betrokken geweest in slepende procedures. Deze cliënten en hun levensloop zijn me altijd specifiek bijgebleven. En deze ervaringen hebben zeker bijgedragen aan de manier waarop ik mijn vak uitoefen. Mensen die jarenlang vastgebeten hebben in procederen en nauwelijks meer hebben kunnen genieten van het leven, die vervolgens tijdens de procedure gezondheidsklachten kregen of zelfs kwamen te overlijden. Iemand die al meer dan tien jaar aan het procederen was en voor een nieuwe procedure bij het Hof met één van de inmiddels volwassen kinderen bij mij op kantoor kwam. Het kind had als gevolg van het procederen tussen de ouders geen contact meer met de andere ouder en leed nog altijd onder de situatie die ontstaan was tussen de ouders. Het draaide om geld, maar de kosten van alle procedures bij elkaar moeten het totale financiële belang absoluut te boven zijn gegaan.

Ik vraag mij altijd af hoe het zover heeft kunnen komen. Waar is het zo mis gegaan? Scheiden: het gaat om mensen die ooit van elkaar gehouden hebben, die vaak nog een band houden doordat zij samen kinderen hebben. Die weliswaar door allerlei emoties heen moeten vanwege de scheiding, maar dat ook op een constructiever manier zouden kunnen doen.

De beginfase is zo belangrijk! Op het moment dat scheiden in beeld komt zullen emoties je blik vertroebelen en overzie je per definitie niet wat er op je afkomt en waar je uiteindelijk zal uitkomen. Dan is het van het grootste belang dat je je laat bijstaan door iemand die het hoofd koel houdt en die het overzicht wel heeft. Dat je een deskundige inschakelt die je vanuit kennis en ervaring stuurt en kan bijsturen. Die je een spiegel voor kan houden, maar je ook helpt om dingen van een afstandje te bekijken. Die het grote geheel ziet, maar die tegelijkertijd ook iets wat in jouw ogen groot is kan relativeren.

ALS en langslepende ‘vechtscheidingen’ (om in dit verband gemakshalve deze term maar weer eens te gebruiken): beiden destructief en mensonwaardig. Beiden hebben een doorbraak nodig, voorkoming en/of genezing. Toekomstperspectief.

Ik blijf mijn steentje bijdragen waar ik kan. Ik wens de betrokkenen sterkte en wijsheid. 

Stichting ALS Nederland