Partneralimentatie: er gaat wat veranderen

Per 1 januari 2020 treedt de Wet Herziening Partneralimentatie in werking. Is dat goed of slecht nieuws? Voor wie nu al alimentatie betaalt, maakt de nieuwe wet geen verschil. Op diegenen die na 1 januari 2020 gaan scheiden, is de wet wel van invloed. Voor de betaler is het dan goed nieuws, want die betaalt minder lang alimentatie. Degene die alimentatie nodig heeft na de scheiding moet daardoor eerder weer op eigen benen kunnen staan.

Taakverdeling mannen en vrouwen

Eerder heb ik al geschreven dat het de vraag is of dit wel zo goed aansluit bij de huidige samenleving. De wetswijziging zou tegemoetkomen aan de veranderde maatschappij. Maar is die al werkelijk zodanig veranderd dat vrouwen economisch zelfstandig zijn en blijven tijdens het huwelijk? Er is wel een toename, maar nog steeds zijn vier op de tien vrouwen niet economisch zelfstandig (Emancipatiemonitor 2018). En dat is niet altijd een keuze van de vrouw alleen.

Dit gegeven kan in zekere zin partneralimentatie rechtvaardigen. Als één van de partners lange tijd niet of nauwelijks gewerkt heeft, is het verre van vanzelfsprekend dat diegene direct een fulltimebaan vindt met een behoorlijk inkomen. Dan heeft een scheiding een enorme impact. Partneralimentatie houdt feitelijk in dat je die klap nog samen opvangt. Is het een gezamenlijke keuze geweest dat een vrouw in verband met de zorg van de kinderen (meer) thuisblijft? Dan is het eigenlijk helemaal niet zo gek om de gevolgen van die keuze ook nog samen te dragen. Toch wordt dat vaak als oneerlijk ervaren en daar haakt de nieuwe wetgeving op in.

Anderzijds moeten we ons blijven afvragen of het wel eerlijk is om een gezamenlijke keuze op een van beiden af te wentelen. De verwachting dat een alimentatiegerechtigde snel zelf het gat kan opvullen, is nog lang niet altijd realistisch in de huidige samenleving. Daarvoor zal het nodig zijn dat binnen een huwelijk ook andere keuzes worden gemaakt. En het is de vraag of partners dat ook daadwerkelijk willen. Voorlopig zal de nieuwe regeling uiteindelijk tot gevolg hebben dat een groot deel van de alimentatiegerechtigden genoodzaakt zal zijn (eerder) een beroep te doen op bijstand.

Verkorting duur partneralimentatie in 2020

Tot 1 januari 2020 kunnen we vrij precies aangeven wat de maximale alimentatieduur is. Twaalf jaar of bij kortdurende kinderloze huwelijken zo lang als de duur van het huwelijk. Na 1 januari wordt het iets bewerkelijker. Daarbij geldt dat kleine verschillen in omstandigheden een groot verschil kunnen uitmaken ten aanzien van hoe lang iemand alimentatie zal ontvangen. De verandering brengt - zoals het er naar uitziet - ook met zich mee dat het uitmaakt of je op of voor 30 december 2019 een verzoek tot echtscheiding laat indienen of op of na 2 januari 2020. In 2019 geldt nog de oude wet en enkele dagen wachten levert in één klap een ander plaatje op. Overigens is de wet hier niet helemaal duidelijk in.

Voorbeeld: ben je 6 jaar getrouwd, hebben jullie geen kinderen of zitten de kinderen al op de middelbare school, is partneralimentatie aan de orde en laat je in december 2019 een echtscheidingsverzoek indienen bij de rechtbank dan kan je (maximaal) 12 jaar partneralimentatie ontvangen of betalen. Eén maand later betekent maximaal 3,5 jaar…

Kortom, de Wet Herziening Partneralimentatie is weliswaar goed nieuws voor de één, maar slecht nieuws voor de ander. Wel iets om bij stil te staan als je gaat scheiden of een scheiding overweegt.
.